Enerji kalitesi, uluslararası standartlar ve ülkemizde EPDK gibi kurumların belirlediği limit değerleri aralığında olmasıdır. Güç kalitesi, enerji kalitesinden farklı olarak direk gerilim formuyla ilişkili bir kavramdır.
Enerji kalitesi, uluslararası standartlar ve ülkemizde EPDK gibi kurumların belirlediği limit değerleri aralığında olmasıdır.
Güç kalitesi elektrik enerjisinin üretilmesinden başlayarak, bu enerjiyi kullanan son tüketiciye kadar en az kayıpla sürdürülebilir bir şekilde ulaşması evrelerinin toplamına denir. Güç kalitesi, enerji kalitesinden farklı olarak direk gerilim formuyla ilişkili bir kavramdır. Gerilim değerlerinin son kullanıcıya kadar nominal değerde olması güç kalitesini ifade eden bir diğer tanımdır.
Günümüzde her alanda elektronik cihazlar kullanılmaktadır. Sanayi, uzay, tıp, eğitim gibi birçok alanda kullanılan bu cihazların uzun ömürlü olması ve sorunsuz bir şekilde çalışması enerji kalitesine bağlıdır. Teknolojik cihazların insanların bütün hayatını kapsaması esasında ve bütün bu cihazların elektrik ile çalışması enerji kalitesinin önemini ortaya koymaktadır.
Enerji kalitesi problemlerinin başında harmonikler gelmektedir. Harmonikler enerji kalitesini bozan sistemlerde arızalar meydana gelmesine sebep olur. Harmoniklerin yanı sıra Sags&Swell, Flicker, Gerilim dalgalanması, frekans değişimi, akım ve gerilim faz dengesizliği gibi problemler enerji kalitesi problemleridir.
Kalitesiz bir enerji elektrik enerjisini oluşturan parametrelerin limit değerlerin altında, üstünde olmasından kaynaklanır. Parametreleri bozulmuş olan bir enerji kullanıcılarına birçok problem doğurmaktadır.
Enerji kalitesinin önemli parametrelerinden olan harmoniklerde bir bozulma meydana gelmesi durumunda; kablolarda ve elektromekanik cihazların anormal bir şekilde ısınması, kesici ve şalterlerin açması, elektronik kartların arızalanması, güç kondansatörlerinde delinme, patlama gibi olayların yaşanması ve kompanzasyon sigortalarının sürekli atması ve enerji kayıpları gibi daha pek çok problem saymak mümkündür.
Enerji kalitesine etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Gerilimler, akımlar, frekans, gibi parametreler etkilerken, birçok alanda kullanılan güç elektroniği içeren cihazlarda enerji kalitesini etkimektedir. Bu cihazlar; doğrultucular, eviriciler, çeviriciler, bilgisayarlar, yazıcılar, kompakt floresan lambalar, ark ocakları, doyuma giden transformatörler örnek olarak verilebilir. Enerjinin iletilmesi ve enerji nakil hatlarının uzunluğu, gerilim ve güç dönüştürücüleri enerji kalitesini doğrudan etkileyen faktörlerdir.
Enerji kalitesi ölçümü akım trafoları ve enerji kalitesi kaydedici kombinasyonları bir arada kullanılarak ölçülür. Enerji birçok parametreden oluştuğu ve bütün bu parametrelerin bir bütün olarak ele alınması gerektiği ölçümlerin doğru yapılması ve doğru değerlendirilmesi önemlidir.
Enerji parametrelerinin istenilen seviyede olup olmadığı ölçülmek istenilen hattın her fazına akım trafosu bağlanarak enerji kalitesi kaydedici ile bağlantıları yapılır. SCADA sistemlerine kaydedilen cihazlar sayesinde bütün parametreler anlık olarak izlenebilir. Enerji kalitesi ölçümü farklı periyotlarda yapılabilir.
Enerji kalitesinin düzeltilmesi için öncelikle ölçüm yapılması gerekir. Yapılan ölçümler alanında uzman mühendislerce anlık ve periyodik olarak takip edilir. İstenilen limit değerlerde olmayan parametreler için çözümler ortaya koyulur. Örneğin harmoniklerin olduğu bir tesiste harmonik filtreler kullanılır. Yada gerilimleri düşük bir tesiste regülatör gibi cihazlar kullanılarak enerji kalitesi düzeltilebilir.
Enerji kalitesinin iyileştirilmesi her sektör için hayati bir önem taşımaktadır. Bu nedenle enerji kalitesi ile ilgili çalışmaların alanında deneyimli kişi ve kurumlarca yapılması önemlidir. Günümüzde enerji kalitesi kaydediciler çözüm sunmak adına önemli bir noktaya sahiptir. Enerji kalitelerini ölçmek isteyen kurumların kendilerine yenilikçi çözümler sunacak firmalara ulaşması hızlı ve etkili sonuç almalarını sağlayacaktır.